. تولیدات زنبور عسل که به آنها فرآورده های زنبور عسل هم گفته میشود، به شرح زیر هستند:
- عسل طبیعی: شناخته شدهترین محصول زنبور عسل، عسل طبیعی است که توسط انسانها و حیوانات مصرف میشود. عسل توسط زنبورهای عسل با مخلوط شهد و عسل درست میشود و در ابتدا با مخلوط قندهای ساده و خشک تولید و در خانه های شش ضلعی درون کندو به نام موم نگهداری میشود. پس از پایان فصل گل و قبل از شروع فصل پاییز، زنبورداران شروع به جمعآوری عسل و بسته بندی آن میکنند. عسل طبیعی از 70 الی 80 درصد قند ساخته شده است و تعدادی از عناصر عسل عبارتند از: ید، آهن، منیزیم، مس، ویتامین C ،K ،E ،B ،A و آنزیمها و همچنین مقداری ترکیبات آنتیبیوتیک و آنتی اکسیدانی قوی.
- گرده گل: گرده گل توسط زنبورها برداشت میشود. این گرده برای تغذیه لاروها و زنبورهای جوان مورد استفاده قرار میگیرد. زنبورها گرده گیاهان را به صورت توپی شکل جمعآوری کرده و به کندو می آورند تا آنها را به صورت دانههای طلایی رنگ کوچک به کندو منتقل کنند.ترکیب گرده بستگی به نوع گلی که زنبور عسل از آن گرده جمع آوری میکند و شرایط محیط و فصل آن (به عنوان مثال بعضی گیاهان فقط در تابستان رشد میکنند) دارد. گرده غذایی گرانبها و پر طرفدار است که دارای پروتئین فراوان و انرژی زیاد است و به عنوان یک کاتالیزور عمل کرده و به شدت باعث جذب مواد مغذی میشود که اغلب در سیستم گوارشی قبل از جذب به بدن از بین میروند. استفاده از گرده زنبور عسل برای تحریک رشد کودکان و افزایش انرژی و کاهش خستگی مفید است.
- ژل رویال: ژل رویال غذای ویژه لاروهای جوان و زنبور ملکه است که زنبورهای کارگر با مخلوط گرده و ترشح غدد هیپوفارنکس برای ایجاد پروتئین و ویتامین بالا تولید میکنند. ژل رویال یک ماده ژلاتینی سفید یا شیری رنگ است که طعمی تا حدودی اسیدی دارد. نوزادان زنبورها یا لاروها که با این ژل تغذیه میکنند در مدت زمان طولانی در نهایت یکی از آنها تبدیل به ملکه شده و به عنوان ملکه انتخاب میشود.
- بره موم: بره موم، ترکیبی بدست آمده از صمغ درختانی مانند: بید یا کاج است که در واقع مادهای قهوهای رنگی است که از مخلوط موم زنبور، صمغ، شیره گیاهی، ترکیبات گیاهی و بزاق زنبور عسل درست میشود. در واقع پس از جمعآوری صمغ درخت کاج توسط زنبور، آنرا مجددا با ترشحات دهان خود مخلوط کرده و این ماده ارزشمند برای تمیز کردن و محافظت از کندو مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از پروپولیس یا برهموم زنبورها، کندو و سایر زنبورها که به دور از هر نوع بیماری و در سلامت کامل زندگی میکنند. در طبیعت پروپولیس معمولاً یک ماده چسبنده قرمز رنگ مایل به قهوهای است که در اطراف و داخل کندو وجود دارد.
- موم: عسل کامل به عسلی گفته میشود که به همراه موم آن برداشت شده باشد. موم، به گروهی از سلولهای شش ضلعی گفته میشود که برهموم و عسل را در این سلولهای شش ضلعی نگهداری میکنند. عسل در این سلولها تولید و استخراج میشود تا در ظروف شیشهای فروخته شود؛ البته عسل همراه موم نیز فروخته شده و مورد استفاده قرار میگیرد. موم زنبور عسل ترکیبی خام از موادی است که زنبور عسل از گرده، عسل، پروپولیس، و ژل رویال تهیه کرده است. بنابراین علاوه بر خواص مفید عسل، موم آن نیز دارای مزایای بیشتری نسبت به برهموم و حتی ژل رویال و گرده آن است.
- زهر: درمان با زهر زنبور عسل نوعی از درمان است که از این روش به عنوان روش درمانی در بیماریهای مختلف استفاده میشود. در بعضی موارد، درمان زهر زنبور عسل شامل تزریق زهر زنبور عسل میشود. یکی از ترکیبات موجود در زهر زنبور عسل که باعث ایجاد خاصیت ضد التهابی آن است وجود مادهای به نام ملتیتین میباشد. در پزشکی از درمان زهر زنبور عسل برای درمان بیماریهای زیر استفاده میشود: آرتریت روماتوئید(روماتیسم مفصلی)، بورسیت (التهاب اطراف مفاصل)، اگزما، سردرد، کمر درد، میگرنمولتیپل، اسکلروزیس(نوعی بیماری پیشرونده و تحلیل برنده غلاف میلین سلولهای عصبی)، پسوریازیستاندونی
برخی از فواید عسل خام به شرح زیر است:
- سرشار از آنتیاکسیدان
- جایگزین شکر برای بیماران دیابتی
- کاهش فشار خون به دلیل آنتیاکسیدان های موجود در عسل
- تنظیم کلسترول خون
- کاهش میزان تری گلیسرید موجود درخون
- فواید آنتیاکسیدانهای موجود در عسل برای بیماریهای قلبی و عروقی
- تسریع در ترمیم سوختگی و زخم با عسل
- کاهش و بهبود سرفه کودکان با مصرف عسل.
در اینجا به موارد احتیاط در مصرف عسل و نیز مضرات مصرف آن برای شرایط برخی از افراد اشاره میکنیم:
به طور کلی مضرات عسل را میتوان به سه دسته تقسم کرد.
- مضرات ناشی از آلرژی شخص به عسل خام
- مضرات ناشی از مصرف زیاد عسل
- مضرات ناشی از باکتریهای موجود در عسل
در زیر به طور کامل در مورد هر کدام از این دسته بندیها و این که هر کدام شامل چه مواردی است و چه نشانههایی دارد و چطور میتوانیم از بروز آن جلوگیری کنیم صحبت خواهیم کرد.
۱. مضرات عسل که ناشی از آلرژی شخص است
یکی از مهمترین عوارض جانبی عسل مربوط به آلرژی فرد به عسل است. این عوارض معمولاً به خاطر وجود دانههای گرده گل و همچنین بره موم داخل عسل است.
گرده گل: همان گردههایی است که موقع برداشت شهد به بدن زنبور عسل میچسبد و وارد کندو میشود. در عسل خام و طبیعی معمولاً درصدی از گرده گل وجود دارد. بره موم: برموم نیز مادهای است که زنبور هنگام لانهسازی از آن استفاده میکند و به وسیلهی آن از ورود انواع آلودگی ها و میکروبها به داخل کندو جلوگیری میکند. در عسل طبیعی درصد کمی از بره موم نیز وجود دارد.
آلرژی به عسل ممکن است به شکلهای مختلفی خود را نشان دهد اما به طور کلی مهمترین علائم آلرژی به عسل خام عبارتند از:
دل درد و نفخ معده، تنگی نفس و خس خس سینه، سرگیجه، آبریزش بینی، عطسه، حالت تهوع، احساس ضعف، تعریق زیاد، ورم کردن زبان، غش کردن، ضربان نامنظم قلب، خارش پوست و کهیر زدن، خارش زبان.
شدت و ضعف این علائم میتواند از فردی به فرد دیگر متقاوت باشد و از خیلی خفیف تا خیلی شدید بروز کند. در مواردی که شدت این نشانهها کم است مصرف قرصهای ضد حساسیت مثل آنتی هیستامین، میتواند به سرعت وضعیت شما را به حالت عادی بازگرداند.
اما در مواردی که این علائم بسیار شدید است به سرعت مصرف عسل را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید.
۲. مضرات عسل که ناشی از مصرف زیاد آن است:
مصرف بیش از حد عسل، مهمترین عاملی است که باعث عوارض جانبی بعد از مصرف این ماده میشود. میزان مجاز مصرف عسل در روز بسته به وزن، جنسیت و نوع فعالیت متفاوت است و اگر از این میزان بیشتر شود فرد دچار مشکلاتی نظیر موارد زیر میشود.
ممکن است باعث اضافه وزن شود:
بدن انسان برای انجام فعالیتهای خود مثل نفس کشیدن، هضم غذا، پمپاژ خون و سایر موارد که برای حیات ما الزامی است به کالری نیاز دارد. بدن این کالری را از سه منبع یعنی کربوهیدراتها، پروتئینها و چربیها تامین میکند.
که همهی مقدار کالری مورد نیاز را نمیتوان فقط از کربوهیدارتها دریافت کرد و فقط برای ۱۰ درصد این کالری به قتد ها نیاز داریم و چون بیشتر از ۹۰ درصد وزن خشک عسل را قندهایی مثل ساکارز، فروکتوز و گلوکز تشکیل میدهند. مصرف بیش از حد عسل در روز میتواند در طولانی مدت باعث چاقی شود.
همچنین ممکن است باعث افزایش سطح خون و یا دل درد و مشکلات گوارشی شود.
- مضرات عسل که ناشی از باکتری های موجود در آن است:
عسل ماده ای ضدباکتریایی است و به همین دلیل است که گفته میشود عسل تاریخ انقضا ندارد ولی ضد باکتریایی بودن عسل به این معنا نیست که در آن هیچ باکتری و یا میکروبی وجود ندارد بلکه به این معنا است که در عسل امکان رشد باکتری وجود ندارد.
یعنی اینکه در عسل باکتریهایی وجود دارد که اگر شرایط مناسب برای آنها وجود داشته باشد فعال میشوند.
ممکن است باعث بوتولیسم نوزاد شود: باکتری Clostridium botulinum در عسل وجود دارد که این باکتری در غذاهای با منشاء طبیعی وجود دارد و در عسل هم مقادیر کمی از آن وجود دارد.
هاگ این باکتری میتواند در باکتری باقی بماند ولی قدرت تولید سم را ندارد. اما این باکتری میتواند در معده نوزادان زیر یک سال رشد کرده و تولید توکسین یا سم کند. کودکان بالای ۱۲ ماه میتوانند به راحتی عسل را مصرف و هضم کنند.
ممکن است مسمومیت غذایی ایجاد کند: عسل به طور طبیعی حاوی میکروب (شامل: باکتریها، مخمرها و کپکها) است. که از طریق گردوغبار، گرده گل، ظروف آلوده و غیره میتواند وارد عسل شود.
برای جلوگیری از این مشکل موقع خرید عسل آن را از یک فروشنده معتبر تهیه کنید تا از این نوع مسمومیتها جلوگیری شود.
فواید و ضررهای عسل
مصرف عسل فواید زیادی برای بدن دارد اما مصرف این ماده طبیعی میتواند در موارد خاصی عوارض و یا ضررهایی نیز برای بدن داشته باشد.
برای جلوگیری از ایجاد عوارض مصرف عسل باید به مقدار دوز مصرفی آن دقت کنیم.
عسل بیشتر به عنوان یک جایگزین سالم به جای شکر تصفیه شده شناخته شده است و به دلیل خواص آن که آنتیاکسیدانی نیز هست برای مصارف درمانی استفاده میشود. زنبوهای عسل بعد از جمعآوری شهد، آن را برای تولید عسل داخل کندو میبرند. در خانه های موم که توسط زنبورها از قبل ساخته شدهاند عسل طبیعی ذخیره شده و توسط زنبوردار از کندو برداشت میشود.
مضرات بره موم
بره موم از نظر ظاهری شبیه موم است ولی به صورت خشک تر و تکه تکه ای است و رنگ آن هم سبز یا قهوه ای از روشن تا تیره است. یکی از راه های تهیه و عرضه بره موم، تبدیل آن به قرص است.
بره موم به شکل قرص، کپسول و همچنین عصاره به بازار عرضه می شود.
عوارض ناشی از مصرف بره موم
دارو های گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی هر چند دیر تر و به تدریج اثر خود را نشان می دهند، ولی با ساز و کار ها و بافت های بدن انسان هماهنگ تر هستند و اگر تاثیری نداشته باشند، عوارض خاصی را نیز نخواهند داشت. ولی با این حال، بهتر است پیش از مصرف هر نوع دارو چه گیاهی و چه صنعتی، نسبت به مصرف آن اطلاع کافی داشته باشیم.
بره موم خام نمی تواند در معده هضم شود پس بهترین راه برای مصرف بره موم، استفاده از بره موم فرآوری شده است.
در مورد عوارض مصرف بره موم چه به شکل قرص و کپسول و چه به صورت عصاره، می توان گفت که به طور کلی این ماده مغذی عوارض جانبی خاصی ندارد. مگر اینکه فرد دچار فشار خون پایین بوده و یا به دلیل برخی از حساسیت های خاص دوره ای دچار مشکل باشد.
بهتر است این افراد در مصرف بره موم احتیاط کنند چون برای افراد دچار فشار خون پایین، مصرف بره موم شاید باعث سرگیجه شده و برای افراد دچار حساسیت هم، باعث تشدید وضعیت آن ها بشود و حساسیت خاصی نشان دهند.
برای زنان باردار نیز بهتر است بره موم را با مشورت دکتر خود مصرف کنند. البته خوردن بره موم در اوایل دوران بارداری، برای تقویت استخوان های جنین مفید است اما به خاطر شرایط جسمانی مادرهای باردار، باید با مشورت دکتر مصرف کنید.
اما اگر از بره موم نامرغوب یا بره موم های غیر اصل مصرف کنید، حتما دچار عوارض جانبی میشوید. در نتیجه حتما بره موم را از فروشگاه و شرکت معتبر تهیه کنید.
مجموعه هفت برج خارون، بره موم طبیعی را با بهترین کیفیت تولید و از طریق سایت عسل هفت خدمت شما عزیزان عرضه میدد.